Vermindering antibioticagebruik in melkkoeien;
“door de koe, voor de koe”
Herman de Boer mei 2025
Enige tijd geleden heeft Mastivax bv besloten haar activiteiten te beëindigen.
De aanleiding. Het doel van Mastivax was om antibioticavervangers te ontwikkelen voor de behandeling en preventie van uierontsteking (mastitis) in koeien met behulp van immuun cellen van de te behandelen koe zelf (autologe immuun celtherapie). In de afgelopen jaren heeft Mastivax met succes allerlei mastitisverwekkers weten te doden of hun groei te remmen. De aanpak is beschreven op deze website. Kort samengevat: Van een koe met subklinische of klinische mastitis werd een bloedmonster afgenomen. Uit dit bloedmonster werden koe-eigen immuun cellen gewonnen en geïsoleerd. Deze immuun-cellen werden samengebracht met mastitisverwekkers. De mate van afdoding over tijd werd gemeten. In een andere setting werd de mate van opname via fagocytose van bacteriën door witte bloedcellen gemeten. Deze proeven werden uitgevoerd in bacterie-groeimedia of in melk, het natuurlijke medium voor mastitisverwekkers.
Diverse typen immuun cellen werden hiervoor gebruikt en samengebracht met diverse mastitis verwekkers zoals Staphylococcus aureus; Streptokokken, Klebsiella en anderen. In vrijwel alle gevallen werden de bacteriën opgenomen en gedood door neutrofielen of, i.g.v. andere immuun cellen, direct afgedood door moleculen die deze immuun-cellen van nature produceren
De koe-eigen immuun cel preparaten, die in de laboratorium testen goed presteerden, werden gebruikt voor de behandeling van mastitiskwartieren van melkkoeien in de kudde. De immuun-cellen werden toegediend via het tepelkanaal in het pas uitgemolken uier. Die handelingen werden dus in de melkstal uitgevoerd. Dit werd drie tot vijf keer herhaald na de melkbeurt. De koeien verbleven gewoon in de kudde.
In veel gevallen zagen we genezing, verlaging van het celgetal, of terugloop van de bacteriegetallen in de kwartieren. Maar helaas was dit meestal van korte duur. Veelal ontstond na enkele dagen een nieuwe infectie; soms veroorzaakt door dezelfde soort die zich mogelijk had verscholen in het kwartier (als biofilm) of soms door een andere bacteriesoort uit de omgeving.
Onze conclusies waren:
• de immuun celtherapie toegepast werkt goed in het laboratorium
• de koe-eigen immuun celtherapie lijkt ook te werken in de uier van de mastitis koeien maar was niet overtuigend genoeg. De behandeling zou spectaculair moeten zijn om te kunnen concurreren met goedkope antibiotica behandelingen
• om re-infectie te voorkomen zouden koeien na afloop van de behandeling enkele dagen in een pathogeen vrije omgeving moeten verblijven
• de behandeling is daardoor onpraktisch en dus te duur
• immuun cel therapie is in feite te luxueus voor koeien die verblijven in een, microbiologisch gezien, vuile omgeving.
Mastivax heeft om deze redenen besloten haar activiteiten te stoppen en haar financiële verlies te nemen, dus niet vanwege een faillissement.
Het verband tussen mastitis, mest, urine, klauwinfecties, antibiotica gebruik en ammoniakemissie problematiek. In de afgelopen periode ik me gericht op mogelijkheden om te onderzoeken hoe de hygiënische omstandigheden, waaronder koeien worden gehouden en gemolken, verbeterd zouden kunnen worden vanuit de natuurwetenschappelijke invalshoek te weten de biologie, de biochemie, de microbiologie en de moleculaire biologie. Daarbij beseffend dat de grootste vooruitgang in de humane gezondheidszorg werd geboekt door de verbetering van de hygiëne en dan vooral door de komst van toiletten en riolering. Dat heeft gezorgd voor het nagenoeg verdwijnen van cholera, althans hier in het westen. Door deze maatregelen is er een einde gekomen aan de overdracht van ziekteverwekkers via de oraal-fecale route. Klauw en mastitisproblemen worden deels veroorzaakt door contact van uier en hoeven met mest en urine. Dit heeft als gevolg dat een groot deel van het antibioticagebruik in de melkveehouderij gerelateerd is aan mastitis, klauwinfecties en drijfmeststallenen. Daarmee is de koppeling gelegd met de ammoniakemissieproblematiek. Een fundamentele oorzaak van dit slepende probleem is het grote gat tussen wat allang onderzocht en beschreven is in de wetenschappelijke literatuur (over de biologie, de biochemie en de microbiologie van mest, urine, de relevante stikstofverbindingen) enerzijds en de melkveehouderij, voorlichters, verkopers van stalinrichting en drijfmest-business anderzijds.
Ik wil vanuit mijn vak een bijdrage leveren aan de invulling van dat gat, dit in lijn met de oorspronkelijke doelstellingen van Mastivax bv.
Om je hier in verder te verdiepen ga naar www.boerenbiochemie.nl
Over ammoniakemissie crisis en de oplossing daarvan ga naar:
https://zakenn.nl/de-oplossing-van-het-ammoniakprobleem-is-eenvoudig/